Column: Poppenkast rond BBB in Den Haag

De begrotingsbehandeling van het ministerie van LVVN leverde Caroline van der Plas van BBB een flashback op naar haar eerste grote landbouwdebat in de Tweede Kamer. Met haar ene zetel stond ze ruim twee uur achter het spreekgestoelte en werd ze door de andere politieke partijen getest. Destijds zat daar ook een grote schep nieuwsgierigheid bij, omdat de andere partijen aanvoelden dat BBB een bedreiging kon gaan vormen.

Tijdens de behandeling van de landbouwbegroting vorige week kreeg Van der Plas 18 minuten spreektijd, maar stond ze door allerlei interrupties opnieuw ruim twee uur achter het spreekgestoelte. Nu draaide het om de macht en invloed die BBB inmiddels heeft. De druk zit er inmiddels vol op. En VVD en NSC lijken als coalitiepartijen in de Tweede Kamer een stuk kritischer dan de coalitiepartijen onder de kabinetten-Rutte.

Coalitiepartijen

Je kunt dat als positief beoordelen, want deze coalitie wilde graag dat er meer afstand kwam tussen het kabinet en de Tweede Kamer. Maar het is wennen aan het experiment met een extraparlementair kabinet. Het gevolg van die grotere afstand is namelijk dat het debat in de Tweede Kamer meer wordt gevoerd. Dat lijkt mij winst voor de democratie. Maar de Tweede Kamer zelf moet daar nog een goede modus in vinden. De VVD bijvoorbeeld schreef zelf mee aan het regeerprogramma, net als NSC. Maar in de Tweede Kamer lijkt het alsof Thom van Campen nog geen afscheid wil nemen van het NPLG en de visie van de vorige minister Adema. En Harm Holman van NSC dramatiseerde de hele gang van zaken: „Het beeld dat bij mij opkomt, is dat van de Titanic. Hier zitten drie BBB-lieden die in het orkest spelen. Het schip zinkt en het orkest speelt mooi door.” Het is politiek goedkoop scoren, verkiezingsretoriek, of beide. Een boer heeft er weinig aan. Dit soort debatten leidt nog niet tot beter beleid voor Nederland.

Volle bak kritiek

Gezien de mestcrisis, de PAS-melders en alle doelen die het kabinet wil blijven halen voor klimaat, stikstofreductie en waternormen snap ik het ongeduld wel van die partijen. Maar iets wat jarenlang is opgebouwd, krijg je niet in een paar maanden gekeerd. Vergeet niet dat BBB voor het eerst aan een regering meedoet. En dat zij dan ook nog samen met de PVV in een kabinet zit, waar veel ambtenaren en politieke partijen moeite mee hebben. Volle bak kritiek was op voorhand al verzekerd. En dat ambtenaren van LVVN afschaffing van het NPLG onverstandig vinden, is goedkope munitie om bewindslieden mee om de oren te slaan. Die mening van die ambtenaren snap ik wel, want zij hebben daar zelf jarenlang aan gewerkt en zien dit als een goede route voor het beleid. Maar een route zonder zekerheid.

Holman vergeetachtig

Holman is vergeten dat zijn eigen partijleider bij de introductie van het stikstoffonds superkritisch was en zich grote zorgen maakte of al dat belastinggeld wel doelmatig zou worden besteed. Ook de Algemene Rekenkamer waarschuwde daarvoor. Er is helemaal geen zekerheid dat die doelen ook daadwerkelijk worden gehaald met het NPLG. Ook met een nieuw plan is die zekerheid er niet. Wel vind ik dat minister Wiersma duidelijker kan aangeven hoe die doelen ook behaald kunnen worden zonder NPLG.

ANLb slim inzetten

Structureel meer geld naar agrarisch natuurbeheer kan door het slim weg te zetten en met langdurige contracten ook een deel van de NPLG-doelen halen. Ik weet niet waarom dit niet duidelijker naar voren wordt gebracht. De Tweede Kamer vroeg er deze week zelf maar naar. Ook op het mestdossier liggen meer mogelijkheden dan het kabinet nu doet. En rondom vergunningverlening en PAS-melders kan de regering ook het RIVM aan knoppen laten draaien. Droge depositie zit daar nu niet goed in. Het is koffiedik kijken of ambtenaren dit traineren, BBB-bewindslieden niet krachtig genoeg zijn, of dat ambtelijke en juridische molens gewoon traag gaan. Zeg het maar.

Maar er wordt in ieder geval gepoogd om het landbouwklimaat te verbeteren door deze regering. Zonder dit kabinet zat de Nederlandse landbouw zelf op de Titanic.