Schoof: ‘Stikstofprobleem is veel ingewikkelder dan gedacht’
Wel is het volgens de premier een startpakket waarmee de commissie een belangrijke eerste stap is gezet om te komen tot het weer verlenen van vergunningen. „Complexe problemen vragen soms iets meer tijd”, vertelde hij. „Het startpakket legt de basis waar we de komende tijd op kunnen voortbouwen.”
Kamerleden hadden het daar moeilijk mee. „Bij de aanvang kondigde de minister-president aan dat de ministeriële commissie binnen twee maanden een pakket zou presenteren om Nederland van het slot te krijgen”, zei Pieter Grinwis (CU). „Dat werd drie maanden, en dan komt de commissie met een plan waarin concrete keuzes nog moeten worden gemaakt en concrete uitwerking nog moet worden vormgegeven. Is de minister dan niet teleurgesteld?”
Marieke Koekkoek (Volt) wees erop dat de commissie het probleem complex heeft gemaakt door geen keuzes te willen maken, en Laura Bromet (GroenLinks-PvdA) vroeg wat belangrijker is: het instandhouden van het kabinet of het aanpakken van de stikstofcrisis.
Ook coalitiepartijen waren teleurgesteld. Harm Holman (NSC) en Thom van Campen (VVD) hadden het kabinet al eerder tot spoed gemaand, deze keer toonde Jeanet Nijhof-Leeuw (PVV) zich ook ongeduldig. „We steunen de minister”, zei zij, „maar het wordt nu wel tijd om stappen te zetten. Wanneer komt de regering nu met een wetsvoorstel om Nederland van het stikstofslot te halen?”
Alleen Caroline van der Plas was eigenlijk positief, en zag het startpakket van de ministeriële commissie als een teken dat deze regering met oplossingen wil komen. Geen eindpunt, stelde ze, maar een duidelijke stap vooruit. „Niemand heeft gezegd dat alles in kannen en kruiken zou zijn voor de zomer”, meende zij.
Schoof erkende dat hij liever een ander resultaat had gehad. „Maar dit startpakket is waar we mee zijn gekomen.” De komende maanden zullen verschillende stappen worden gezet, zei hij, en voor Prinsjesdag moet er een nader plan worden gepresenteerd.
Breed draagvlak
Verschillende Kamerleden wezen er in het debat op dat er in de Kamer een brede overeenstemming is over de richting waarin een oplossing moet worden gezocht, hoewel die niet in het kabinet zit. Ruwweg twee derde van de Kamer, waaronder, naast oppositiepartijen als , GroenLinks/PvdA, D66 en CDA, ook VVD en NSC zitten, denken dat een reductie van de veestapel onvermijdelijk is. Waar Van Campen en Holman daar in hun spreektekst op wezen en de regering aanspoorden om verdere stappen te zetten dan het startpakket alleen, wezen hun medestanders erop dat de twee dat al vaker gezegd hadden, en vroegen ze wanneer het geduld van hen op was. „De minister blijft plannen voor zich uitschuiven. Wanneer verbinden jullie daar nu eens consequenties aan?” vroeg Inez Kostiç (PvdD). Van Campen antwoordde dat hij verwachtte dat de regering binnenkort toch wel met maatregelen zou komen.
‘Moeilijke dingen’
Minister Wiersma bestreed kritiek dat de commissie vooral had geprobeerd geen partij voor het hoofd te stoten. „Er zitten ook voor mij echt moeilijke dingen in het pakket”, zei ze. „De reductiedoelstelling die er voor de landbouw ligt, is echt groot. Dat is meer dan voor andere sectoren.”
Aan de andere kant, zei ze, is in de landbouw al veel stikstofuitstoot gereduceerd. Het probleem daarbij is dat die vermindering niet geborgd is, en daarmee is die niet in te boeken. „Wat tot nu toe ontbreekt is een geborgde doelsturing”, stelde ze. Voor de zomer wil ze daarom met een plan komen om dat wel te bereiken. Dat zal vooral langs de weg van productierechten gaan, vertelde ze, maar bij de stroken rondom Natura 2000-gebieden denkt ze eerder aan een emissiedoelstelling per hectare.
