Stikstofdebat in Maastricht
Limburgse boeren (akkerbouwers en veehouders) vrezen stikstofbeperkingen: ‘Hoe ga ik aan mijn kinderen uitleggen dat het bedrijf stopt?’
Limburg wil zones instellen rond alle Natura 2000-gebieden. In die stroken gaan dan ‘vergaande beperkingen’ gelden voor de landbouw en andere sectoren. Daarnaast gaat Gedeputeerde Staten (met daarin de BBB) zich in eerste instantie focussen op vier regio’s waar de stikstofuitstoot versneld naar beneden moet. Dit zijn: de Peel, Sarsven en de Banen, Maasduinen en Geuldal-Mergelland. De provincie wil 7 miljoen euro uittrekken voor maatregelen in die vier gebieden.
Het voorgestelde zoneringsbeleid is onderdeel van het Limburgs Offensief Stikstof, waarover vrijdag een debat wordt gevoerd op het provinciehuis in de Limburgse hoofdstad. Dit debat begint om 14.00 uur en is live te volgen via de website van de Provinciale Staten in Limburg. FDF heeft voor buiten een boerenprotest aangekondigd. De insprekers doen binnen het woord, maar hebben teksten alvast ingeleverd. Ook zijn er verschillende schriftelijke reacties binnengekomen bij de provincie Limburg.
Alles voor niets geweest
Zo ziet preiteler Frank Wolters uit Stramproy met angst en beven beperkingen tegemoet. ‘Een eerste schatting aan de hand van de huidige kaarten laat zien dat op ongeveer 40 procent van het Limburgs landbouwareaal ernstige beperkingen komen in de vorm van teelt-, beregenings-, bemestings- en spuitverboden’, schrijft hij. ‘Al deze gronden zijn dus niet meer geschikt om bijvoorbeeld groenten en aardappelen op te zetten. Het laat zich dus al raden dat de grond- en pachtprijzen van percelen die wel buiten schot van enige beperking blijven sterk zullen stijgen. Op dit moment liggen de grondprijzen in het Limburgse zandgebied tussen de €11 en 16 per m2 en pachtprijzen op minimaal 2500 euro. Dit is voor een landbouwer al niet meer rendabel te rekenen.’
En dat vorm een direct gevaar voor zijn bedrijf, die hij in de toekomst graag overdraagt aan zijn nu nog jonge kinderen. ‘Als de grondprijzen nog verder stijgen en er wordt een behoorlijk areaal onder ons bedrijf weggehaald kunnen wij ons verplichtingen naar onze klanten niet meer nakomen. Dus komt het bestaansrecht van ons bedrijf in het geding. Als dit door gaat dan houdt ons bestaansrecht op. Hoe ga ik dit mijn kinderen en onze medewerkers uitleggen? En hoe zit het met onze oude dag voorziening? Ons pensioen zit in de grond. Dus alles waar onze ouders, wij en onze medewerkers de laatste 30 jaar voor hebben gewerkt is voor niets geweest.’
Hij krijgt bijval van de blauwe bessen- en vollegrondsgroenteteeltfamilie De Kleijne uit America (LB). Zij hadden eerder ook een nertsenhouderij, maar die bedrijven zijn gesaneerd door de overheid. Nu dreigt ook de zachtfruit- en akkerbouwpoot problemen te klrijgen met overheidsbeleid. ‘Wij hebben hier een mooi bedrijf opgebouwd binnen drie generaties en hopelijk kunnen een vierde en of meerdere generatie dit voorzetten na ons. Dit willen we niet door onkunde of door oneerlijk beleid laten afbreken, onze zorgen zijn daarom heel erg groot’, stelt de familie.
Onzekerheid in Weert
De Boeren van Weert, een samenwerking tussen verschillende boeren in de Limburgse plaats, uiten stevige kritiek op het Limburgs Offensief Stikstof, dat volgens hen leidt tot onrust, onzekerheid en een bedreiging van hun toekomst als agrarische ondernemers. Zij waarschuwen dat het voorgestelde beleid onrealistische doelen hanteert en nauwelijks perspectief biedt voor boeren die duurzaam willen blijven ondernemen. Met name de nadruk op de Kritische Depositie Waarde en het ontbreken van concrete budgetten en financiering roepen vragen op over de uitvoerbaarheid en effectiviteit van het beleid. De boeren betwijfelen of het LOS daadwerkelijk zal leiden tot hervatting van de vergunningverlening, zoals beoogd.
De spreektekst wijst verder op de grote impact van het plan op grondgebruik, veehouderijen en de beschikbaarheid van landbouwgrond. ‘Het LOS voorziet in verboden op beregening, drainage en bemesting, wat de bedrijfsvoering op veel percelen ernstig zou schaden. Ook worden gedwongen beëindigingen van bedrijven genoemd, terwijl innovatie en technische oplossingen nauwelijks aandacht krijgen.’
De boeren vinden dat het LOS onvoldoende aansluit bij eerder ingezette regionale inspanningen en dat landelijke en provinciale beleidslijnen niet goed op elkaar zijn afgestemd. Ze roepen de provincie op tot een realistischer en perspectiefrijk beleid, en vragen om structureel overleg met belangenorganisaties.
Ook de grotere landbouworganisaties reageren. Lees een samenvatting van de inspreekteksten hieronder. Het debat is via deze link te volgen.
LLTB: ‘Limburgs stikstofplan ondermijnt toekomst land- en tuinbouw’
De Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB) uit stevige kritiek op het Limburgs Offensief Stikstof (LOS) en waarschuwt dat het plan de agrarische sector ernstig schaadt zonder perspectief te bieden. Volgens voorzitter Thijs Rompelberg van de LLTB ontbreekt het aan een realistische onderbouwing van doelen, is de juridische borging zwak en dreigt het plan ‘te worden afgeschoten door de rechter.’
De beschikbare stikstofruimte gaat volgens het LOS grotendeels naar natuurdoelen, waardoor volgens LLTB ‘vergunningverlening voor de land- en tuinbouw de facto niet loskomt.’ Daarmee dreigt het beleid elke vorm van transitie en innovatie in de sector te blokkeren.
De bond hekelt bovendien de eenzijdige aanpak waarbij de landbouw alle lasten draagt, blijkt uit de spreektekst. ‘Het is niet redelijk om alleen maatregelen op te leggen aan één sector’, aldus de LLTB, die het plan verwijt geen rekening te houden met andere stikstofbronnen zoals industrie en verkeer.
Ook wordt bekritiseerd dat het LOS nauwelijks zicht biedt op de impact van de maatregelen op de bedrijfszekerheid van boeren. ‘Het LOS biedt geen zicht op perspectief voor alle agrarische ondernemers waaronder ook biologische en natuurinclusieve bedrijven. De LLTB roept op tot maatwerk, gebiedsgerichte samenwerking, het loslaten van onrealistische normen en het betrekken van agrarische partijen bij een haalbaar en gedragen alternatief. Wij willen samen bouwen aan een robuuste en toekomstbestendige landbouw.’
POV: ‘LOS is dwingend’
De Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) is ook kritisch op het LOS en stelt dat het plan te veel focust op stikstofreductie zonder realistisch en integraal beleid te bieden. Hoewel de varkenshouderij al aanzienlijke reducties heeft gerealiseerd (’85 procent stikstof en 54 procent methaan tussen 1990-2023’, schrijft voorzitter Linda Verriet in de inspreektekst) ontbreekt volgens POV het perspectief voor ondernemers die willen blijven verduurzamen.
Verriet: ‘Het LOS is een verzameling van maatregelen die dwingend worden opgelegd, waarbij de agrarische sector de oplossing moet bieden voor het Limburgse stikstofprobleem.’ Daarbij wordt de industrie nauwelijks aangesproken op hun bijdrage aan de stikstofuitstoot, wat volgens de POV leidt tot een oneerlijke en ineffectieve aanpak.
De POV maakt zich verder zorgen over de haalbaarheid van het plan, vooral door de onduidelijke beoordeling van voorgestelde maatregelen, het gebrek aan focus op de hele mestketen en de volgens hen onrealistische doelen, zoals 50 procent van de stikstofgevoelige Natura 2000-hectares onder de KDW in 2030. De POV pleit voor maatwerk, integrale oplossingen en duidelijke langetermijnvisie. ‘Beperk niet het gebruik van mest, maar innoveer in emissiearme technieken’, klinkt het.
Tot slot vraagt Verriet namens de POV nadrukkelijk om samenwerking met Limburgse varkenshouders en benadrukt: ‘Wees trots en zuinig op de agrarische ondernemers die nu al zorgen voor veilig, gezond en milieuvriendelijk geproduceerd voedsel.’
