Column: Kabinet houdt zicht op ander stikstofbeleid

Gisteren waren er feitelijk twee stikstofdebatten. Er was een tweeminuten-debat, waarin veel partijen moties indienden. Veel van de moties keerden terug in de betogen in het debat wat daar op volgde. Als ik die samen pak dan vallen een aantal zaken op. Thom van Campen van de VVD vroeg het kabinet om in Brussel te vragen hoe Nederland via een versnelde ADC-toets stikstofruimte kan krijgen. Omdat de natuur daarvoor wel gecompenseerd dient te worden stelde de VVD’er voor om de stikstofuitstoot daarvoor extra te verlagen. Industrie, de bouw en vooral de landbouw zullen dan extra moeten leveren. Dus een verzwaring van de doelstelling bovenop een doelstelling die al niet haalbaar is. Van Campen brengt hiermee wellicht voor Defensie een oplossing, maar voor de rest van Nederland en de landbouw helemaal niet. De VVD drukt Nederland zo alleen maar verder in het juridische stikstofmoeras, tenzij het kabinet in staat is om de juridische kant van het stikstofprobleem op te lossen.

Baudet

Forum voor Democratie, die maar weinig handen op elkaar weet te krijgen voor de oplossingen die zij naar voren schuiven, kwam met het voorstel om twee ambtenaren vrij te maken op het ministerie van LVVN. Die ambtenaren zouden moeten nagaan hoe Frankrijk en Italië omgaan met het naleven van de vogel- en habitatrichtlijn. Zij gebruiken geen stikstofmodel, waardoor de vergunningverlening daar veel minder of helemaal niet gefrustreerd wordt. Uit onderzoek van het kabinet zelf blijken die landen de natuur te beschermen op basis van kwalitatieve empirische analyses: lees natuurdata.

Wiersma ontraadde de motie van Baudet, omdat hij vroeg om voor de zomer al met een vergunningenvoorstel te komen. In anderhalve maand valt dat niet te realiseren, maar het kabinet denkt wel een beetje in die richting. Staatssecretaris Rummenie werkt aan een aanpak om de natuurdoelanalyses te herzien, waarbij hij lichtelijk liet doorschemeren dat er minder nadruk gelegd moet worden op stikstofdepositieberekeningen. Daar staan de rapporten van de provincies nu vol mee, in plaats van met een ontwikkelingsrichting op basis van echte natuurdata. En Wiersma zegt na de zomer met een ‘grondige herziening te komen van het systeem’, zonder daar verder veel over los te laten. Ze gaf wel aan dat de richting die Baudet aanreikt, daarin zit opgesloten. Misschien moet je optimistisch van aard zijn om daarin een wenkend perspectief te zien, maar ik zie in ieder geval de intentie om dat voor elkaar te boksen.

Depositie duinen

Maar eerlijk is eerlijk, in het debat kwamen ook reacties van bewindslieden langs waar je hele andere conclusies uit kunt trekken. Dat gebeurde bij de bijdrage van Andre Flach van de SGP. Hij diende een motie in om Aerius aan te laten passen. Uit onderzoek van het RIVM blijkt, op deze plek al meermaals betoogd, dat de stikstofdepositie in de duinen veel lager is dan Aerius berekent. In plaats van Aerius daar op aan te passen stelt het RIVM zich op het standpunt dat hun onderzoek niet goed is uitgevoerd. Flach diende een motie in om het RIVM toch een aanpassing te laten doen. Wiersma deelde het standpunt van Flach niet, maar gaf de motie wel ‘oordeel kamer’. Dat betekent dat ze de motie niet ontraadde en het aan de Tweede Kamer is om er een besluit over te nemen. Wiersma voegde wel toe: ‘Ik wil deze motie oordeel Kamer geven, maar wel met de kanttekening dat ik natuurlijk niet politiek kan ingrijpen in een wetenschappelijk zeer complex instrument. Dat moet echt goed onderbouwd zijn.’

Aerius knoppen

Uit deze uitspraak valt af te leiden dat Wiersma of nog niet begrijpt dat er in Aerius allerlei politieke besluiten zitten die de uitkomst sturen, of dat ze niet in een discussie wil belanden over wetenschappelijke onafhankelijkheid. Zoals we weten bevat Aerius arbitraire grenzen en gold voor ammoniak lange tijd dat het oneindig ver kon neerdalen in het model. Terwijl voor vervoer en wegen er een afkapgrens in zat. Dat uitstoot van vliegtuigen boven een bepaalde hoogte niet meetelt kan wetenschappelijk ook niet onderbouwd worden, maar het ontziet de luchtvaart. In Aerius zitten allerlei knoppen waar je aan kan draaien, maar Wiersma wacht voorlopig het vervolgonderzoek af in de duinen. Dat betekent dat er pas volgend jaar duidelijkheid over komt. Tegelijk kijkt Wiersma wel naar de wetenschappelijke inzichten van droge depositie voor het nieuwe beleid. Dat staat in haar kamerbrief, maar welke kant dat op gaat werd gisteren niet duidelijk.

PAS-melders

Tenslotte kwam Laura Bromet van PvdA/GroenLinks met een interessante motie om PAS-melders te legaliseren. PAS-melders die vrijwillig stoppen met kunstmest en aanvoer van krachtvoer moeten van haar per direct een vergunning kunnen krijgen aangevuld met geld voor agrarisch natuurbeheer. Of dit juridisch overeind blijft staan onder de huidige wetgeving is niet duidelijk, maar Wiersma gaf hier ook oordeel kamer.

De belangrijkste conclusie van het debat is dat dit kabinet door kan op de ingeslagen weg. Dat is winst. En er is geen nevenschade opgetreden, want dat had met vervelende moties ook nog gekund. Er zijn geen nieuwe ongelukken gebeurd.