Minister Wiersma kan door; weinig beleid controversieel verklaard

„Voorzitter, over welk punt stemmen we nu precies?” De vergadering van de LVVN-commissie in de Tweede Kamer startte chaotisch. Niet zo verwonderlijk, omdat zo ongeveer elk Kamerlid dat ooit had aangegeven in die commissie te willen zitten, aanwezig was. De vaste landbouwwoordvoerders, de ‘reserve’leden die normaal gesproken alleen opduiken als de vaste woordvoerder ziek is en niet kan komen en leden van partijen die normaal elk landbouwdebat mijden. In totaal waren er vijfentwintig Kamerleden, terwijl er bij normale landbouwdebatten hooguit een stuk of tien Kamerleden aanwezig zijn.

Maar, het ging dan ook ergens over - over Kamerprocedures. Meer in het bijzonder, over het controversieel verklaren van beleidsonderwerpen. Nu het kabinet demissionair is, kan het niet zomaar langetermijnbeleid maken. Als de Tweede Kamer een onderwerp controversieel vindt, mogen de ministers voor dat onderwerp enkel op de winkel passen, en geen regels vastleggen die grote effecten gaan hebben bij volgende regeringstermijnen.

En of een onderwerp controversieel wordt verklaard, daarover beslist de Kamer bij meerderheid van stemmen. Dus hadden partijen zoveel mogelijk Kamerleden opgetrommeld, om te proberen zo een overwicht te krijgen - of om in ieder geval ervoor te zorgen dat de andere kant geen overwicht kreeg.

31 onderwerpen

Deze mensen mochten stemmen over een lijst van 31 onderwerpen; van dierproeven in de wetenschap tot de elfde conferentie van het intergouvernementeel platform voor biodiversiteit. En een aantal daarvan waren ook nog eens in subonderwerpen verdeeld. Daardoor ontstond enige verwarring over waar de Kamerleden precies over gingen stemmen. Het duurde even voordat voorzitter Max Aardema (PVV) de procedure onder controle had.

Maar toen kon het beginnen. Bij de start van de stemmingen kondigde Laura Bromet (GroenLinks-PvdA) alvast aan dat zij bij vrijwel alle onderwerpen zou stemmen om die controversieel te verklaren. „Wij vinden het beleid van de minister en staatssecretaris rampzalig”, zei ze, „en na het zomerreces hebben we nog maar drie weken voordat de Kamer opnieuw in reces gaat vanwege de verkiezingen.” Dat vond ze te weinig tijd om de regering te controleren.

Annemarie Podt (D66) zei daarentegen dat haar partij maar heel weinig controversieel zou verklaren. „Maar dat betekent niet dat we het eens zijn met het regeringsbeleid”, haastte ze te verklaren. „Wij willen dat de demissionaire regering geen onomkeerbare stappen zal nemen zonder goedkeuring van de Kamer.” En nee, zei ze na tegenwerpingen van haar mede-Kamerleden, dat is niet hetzelfde als zaken controversieel verklaren.

Caroline van der Plas wilde ook niets controversieel verklaren. „De bewindslieden op het ministerie van LVVN doen het geweldig, die moeten gewoon door kunnen gaan met hun beleid.”

Dieren controversieel

De meerderheid van de commissie bleek zo ongeveer op de lijn van BBB en D66 te zitten. Slechts een handvol onderwerpen werd controversieel verklaard. Wiersma en Rummenie mogen doorgaan met hun beleid waar het stikstof, mest en natuur betreft, met het opzetten van een systeem van doelsturing, met grondbeleid en met gewasbeschermingsmiddelen.

Beleid op het gebied van dieren - zoals de aanpak van stalbranden, de omvang van de melkveesector, dierenwelzijn - was de uitzondering. Bij die onderwerpen was een meerderheid voor controversieel verklaren, dus tegen nieuwe wetgeving op deze onderwerpen. Hetzelfde lot trof een handhavingsverzoek voor kraamkooien in de varkenshouderij. Daarover stond nog een debat gepland; het is onzeker of dat doorgaat.

Bij deze vergadering viel trouwens niet de definitieve beslissing of onderwerpen controversieel worden. Dat gebeurt formeel in een stemming van de gehele Tweede Kamer, volgende week dinsdag. De landbouwcommissie, en de andere commissies in de Kamer, besluiten in hun onderlinge vergaderingen vooral welke beleidsitems daar op tafel komen. Maar het is niet te verwachten dat de stemming daar anders zal uitvallen.