Korting van 10 procent op eco-regelingen dreigt
‘Uit de voorlopige eerste resultaten van de Gecombineerde opgave zie ik wederom dat het beschikbare budget van de eco-regeling ruim is overschreden met ongeveer 70 miljoen euro’, schrijft Wiersma in een brief aan de Tweede Kamer. Op basis van de inschrijvingen verwacht Wiersma dat er maximaal budget van de basisinkomenssteun naar de eco-regeling geschoven moet worden om de eco-vergoedingen zo veel mogelijk op peil te houden. De basisinkomenssteun komt dan uit op 158 euro per hectare. ‘Dat is het minimale bedrag waaraan ik wil vasthouden’, stelt Wiersma.
Voor de eco-regeling zouden de tarieven voor goud, zilver en brons dan maximaal 10 procent lager uitkomen dan de 200 euro, 100 euro en 60 euro die eerder waren voorzien. Dit is het geval wanneer de definitieve aanvragen gelijk blijven. Mogelijk vermindert de totale budgetoverschrijding nog omdat volgens Wiersma de ervaring leert dat boeren hun aanvraag gedurende het jaar nog aanpassen. Wiersma: ‘Desondanks realiseer ik mij dat dit geen prettige boodschap is voor alle deelnemers aan de eco-regeling'.
Nationale middelen
Volgens de demissionair minister is er dit jaar geen haalbare juridische mogelijkheid om nationale middelen toe te voegen en zo de vergoedingen van 2025 op peil te houden. ‘Graag ga ik in gesprek met de sector om te bekijken hoe we het beste met deze situatie om kunnen gaan’, schrijft Wiersma. Voor 2026 heeft ze de Kamer voorgesteld om 50 miljoen euro aan het GLB-NSP toe te voegen zodat boeren vertrouwen kunnen houden in de tarieven voor zowel inkomenssteun als eco-regeling. Wiersma onderzoekt of dit voor 2027 ook mogelijk is.
Opgaven door adviseurs toegenomen
In totaal hebben dit jaar 52.884 boeren de gecombineerde opgave ingevuld. Dat is een afname van 1.8 procent ten opzichte van vorig jaar, maar ligt volgens de demissionair minister in lijn met de verwachting (rekening houdend met de langjarige dalende trend). In de Gecombineerde Opgave hebben ook 43.681 boeren hun aanvraag ingediend voor het GLB en dan met name voor inkomenssteun, eco-regeling en brede weersverzekering. Dit aantal ligt ook lager dan in 2024.
De invultijden die zijn aangegeven door de indiener lijken iets lager te liggen dan in voorgaande jaren, staat in de Kamerbrief. Daarnaast lijkt het aandeel opgaven dat is gedaan door adviseurs opnieuw is toegenomen. ‘Daar gaat een zorgelijk signaal van uit. Bufferstroken, landschapselementen en eco-activiteiten hebben veel complexiteit toegevoegd aan de Gecombineerde opgave. Dat blijft een grote uitdaging voor landbouwers, adviseurs en uitvoeringsorganisaties’, schrijft Wiersma. ‘Met stabiel en voorspelbaar beleid, vereenvoudiging van regels waar het kan en investeringen in betere ICT-ondersteuning zet ik in op verlichting van de regeldruk en de tijdsinzet die daarmee gepaard gaat. De norm dient wat mij betreft te zijn dat landbouwers zelfstandig de opgave kunnen doen.’
Wat betreft de eco-regeling ziet Wiersma een toename van het aantal hectares waarop eco-activiteiten worden ingezet en een afname van het aantal boeren dat geen medaille behaalt. ‘Daarmee laten landbouwers opnieuw hun bereidheid zien om stappen te zetten in de verduurzaming van hun bedrijfsvoering.’
Geen nieuwe eco-activiteiten
Wiersma voegt geen nieuwe eco-activiteiten toe aan de eco-regeling. Dit in kader van stabiliteit, schrijft ze. ‘Naast de wijziging van de waarde van stikstofbindende gewassen blijven alle toegekende punten en waarden gelijk.’
Wijzigingen NSP voor 2026
Wiersma heeft in mei dit jaar een aantal wijzigingen van het NSP voor het GLB van 2026 ter goedkeuring voorgelegd aan de Europese commissie. ‘Als eerste is een vermindering van de overheveling van de eerste naar de tweede pijler voorgesteld, om de hoogte van de basispremie en de eco-regeling voorspelbaar te houden. Daarnaast zijn wijzigingen voorgesteld ten behoeve van de uitbreiding van het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb), zoals de aanpassing van de tarieven en de verwachte groei in areaal. Als laatste is een aantal wijzigingen voorgesteld binnen de tweede pijler, om de uitvoering van regelingen te versterken.’ Wanneer deze wijzingen zijn goedgekeurd, informeert Wiersma de Kamer hierover.
Toename blijvend grasland
Wiersma besteedt in haar brief ook aandacht aan het areaal grasland. Dit naar aanleiding van motie De Groot (D66) en Boswijk (CDA) uit 2022 waarin wordt verzocht de kamer jaarlijks te informeren over de monitoring van de afname van grasland. De gegevens over het aantal hectare grasland in Nederland worden ingewonnen via de Gecombineerde Opgave. Wiersma: ‘Over de jaren 2023 en 2024 was er een toename van blijvend grasland van 748.721 ha naar 748.923 ha. Het aandeel blijvend grasland ten opzichte van het totale areaal landbouwgrond is daarmee toegenomen van 42,33% naar 42,68%. Procentuele toename wordt ook veroorzaakt doordat het totaal areaal bouwland over 2023 en 2024 is afgenomen van 982.765 ha naar 970.450 ha’
LTO: ‘Achteraf korten is niet terecht’
LTO laat in een schriftelijke reactie weten dat de land- en tuinbouworganisatie er bij de minister op aandringt om alternatieven te zoeken zodat de eerder aangekondigde tarieven gehandhaafd kunnen worden.
‘LTO vindt dat de betalingen per hectare voor de eco-regeling gehandhaafd moeten blijven. Boeren hebben daar in hun bedrijfsvoering rekening mee gehouden. Achteraf korten is niet terecht. Daarom dringt LTO Nederland er bij de minister op aan om alternatieven te zoeken om de eco-betalingen te handhaven op 60, 100 en 200 euro per hectare voor respectievelijk brons, zilver en goud. LTO is graag bereid om in gesprek te gaan met de minister om daar gezamenlijk oplossingen voor te zoeken.’
LTO schrijft tot slot ook dat ze verheugd over de grote deelname van boeren aan de eco-regeling. ‘Hieruit blijkt de bereidheid van boeren en tuinders om te investeren in duurzamere bedrijfsvoering, mits de extra kosten en opbrengstdalingen die daarmee gepaard gaan, worden vergoed.’
NAJK: ‘Boos over gang van zaken’
Het NAJK is niet te spreken over de dreigende korting en geeft aan ‘boos te zijn over deze gang van zaken’. Volgens het NAJK heeft zij het ministerie herhaaldelijk gewaarschuwd voor ‘het gevaar van de opzet van de huidige regeling en de bijbehorende communicatie’ en zijn voorstellen aangedragen om deze situatie te voorkomen. Gerben Boom, portefeuillehouder internationaal: „ Jonge boeren en tuinders willen graag bijdragen aan de verduurzaming van de landbouw, maar dit is alleen mogelijk wanneer de overheid zich opstelt als een betrouwbare partner, en vooraf duidelijk is welke waarde wordt toegekend aan de inspanningen die door een boer worden geleverd.”
Het NAJK gaat deze week met het ministerie in gesprek over het vervolg van het huidige GLB-jaar en dat van volgend jaar.
