UPDATE | Limburgse lelieteler mag tot en met 2028 bepaalde middelen niet meer gebruiken naast woonwijk
Volgens de uitspraak gaat het om insecticiden en een herbicide die de teler niet mag inzetten. Het betreft middelen met de volgende werkzame stoffen: esfenvaleraat, lambda-cyhalothrin, acetamiprid en pendimethaline.
Een lelieteler moet kunnen vertrouwen op de beoordeling van gewasbeschermingsmiddelen door Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA), de Europese Commissie en uiteindelijk het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb), maar in deze specifieke zaak is er volgens de rechter sprake van bijzondere omstandigheden.
Het Hof is namelijk van mening dat er tijdens de toelatingsprocedure geen onderzoek is verricht naar neurodegeneratieve ziektes, zoals de ziekte van Parkinson, Alzheimer en ALS. Ook is geen onderzoek naar risico's op ontwikkelingsstoornissen voor jonge en ongeboren kinderen. Volgens de rechter hebben omwonenden die de zaak aanspanden, voldoende aannemelijk gemaakt dat er wel een potentieel gevaar voor deze aandoeningen lonkt op basis van verklaringen van bevindingen en conclusies van deskundigen.
Middelen voldoende getest
Dat de middelen zijn toegelaten door onder meer het Ctgb maakt nog niet dat de middelen niet schadelijk zijn, vindt het Hof. 'Zowel het Ctgb, de EFSA, het RIVM en de Gezondheidsraad hebben namelijk erkend dat de middelen niet voldoende worden getest op schadelijke neurodegeneratieve effecten. Ook worden cocktails van gewasbeschermingsmiddelen niet getest.'
Het Rijk en/of het Ctgb zou daarom een risicobeoordeling door wetenschappelijke deskundigen moeten laten verrichten. Deze heeft vooralsnog niet plaatsgevonden. 'Onder deze omstandigheden mag de lelieteler er niet op vertrouwen dat er met de door hem te gebruiken gewasbeschermingsmiddelen geen reëel gevaar voor gezondheidsschade bestaat', oordeelt het Hof.
Volgens de teler zijn de zorgen van omwonenden niet nodig, omdat de gewasbeschermingsmiddelen zorgvuldig zijn getest en vervolgens zijn goedgekeurd om te gebruiken. Ook heeft de Limburgse boer bovenwettelijke voorzorgsmaatregelen getroffen.
Tijdelijk verbod
Zolang de beoordeling nog niet heeft plaatsgevonden, mag de lelieteler bepaalde middelen niet meer inzetten. Waar de rechtbank Limburg de teler vorig jaar een verbod voor onbepaalde tijd oplegde, kiest het Gerechtshof voor een tijdelijk verbod tot eind 2028. Voor die tijd kan een eventueel te starten bodemprocedure over het voorgenomen gebruik zijn afgerond of kunnen resultaten van nader wetenschappelijk onderzoek bekend zijn. Een verbod tot 2028 vindt het Hof daarom voldoende.
Reactie KAVB
„We hebben de uitspraak met ernstige bezorgdheid ontvangen en gelezen”, laat Inge Meilink namens de KAVB weten. „Het feit dat deze teler zich keurig aan alle wet- en regelgeving houdt en middelen gebruikt die een toelating hebben, maar dat er desondanks toch een uitspraak als dit komt. Dat baart ons ernstige zorgen.”
Meilink noemt de zaak ‘juridisch complex en veelomvattend’. „We laten de impact van de uitspraak op de hele sector in kaart brengen. Het is nu nog te vroeg om hier verder iets over te kunnen zeggen. Daarnaast onderzoeken we samen met LTO Nederland de mogelijkheden voor cassatie.”
Tekst: Bas Lageschaar
Bas Lageschaar groeide op tussen de weilanden in de Achterhoek. Daardoor had hij altijd al belangstelling voor de agrarische sector. Voor Agrio zit hij in de redactie politiek en beleid. Bas volgt het laatste (regionale) nieuws op de voet en schrijft voor de regionale websites en verschillende printuitgaven.
Beeld: Ruth van Schriek
Bron: Rechtspraak.nl
