Aanpak PAS-melders: levenslijn of lege huls?

Een levenslijn, noemde Caroline van der Plas de maatwerkaanpak die de minister voor ogen heeft. De verlenging van de niet-handhavingstermijn tot 2028 geeft volgens haar ruimte om maatwerkoplossingen voor PAS-melders te bereiken.

Het was de eerste keer dat de Tweede Kamer zich kon uitspreken over de oplossing die dit kabinet wil bieden aan de PAS-melders. Eerder dit jaar stelde minister Wiersma voor om de termijn waarin provincies niet hoeven te handhaven, te verlengen tot 2028, en in die tijd PAS-melders met een maatwerkaanpak een oplossing te bieden die past bij de individuele situatie.

Maar op de BBB na was de Kamer kritisch. „Een lege huls" noemde Pieter Grinwis (ChristenUnie) het plan. „De PAS-melders worden zo droevig aan hun lot overgelaten." Jeanet Nijhof-Leeuw (PVV) was ook fel: „In plaats van zaken recht te zetten, komt de minister met het voorstel om 'legaliseren' te vervangen door 'oplossing'. En iedereen weet wat dat betekent: uitkoop, inkrimpen en stoppen."

Geborgd maatregelenpakket

De Kamerleden uitten grote twijfels of de termijn van niet-handhaving zomaar verlengd kon worden of, zoals Grinwis het formuleerde, 'het blikje drie jaar vooruit schoppen'. Zij wezen erop dat én de Raad van State in haar advies, én een juridische adviescommissie van de Kamer zelf, én rechtskundigen als Chris Backus, stellen dat deze verlenging niet houdbaar zal zijn voor de rechter zonder een geborgd pakket aan maatregelen om de stikstofuitstoot te verminderen. Minister Wiersma lijkt aan te sturen op vermindering van de stikstofuitstoot door vrijwillige maatregelen als een nieuwe uitkoopregeling, maar daarmee kan zij in de rechtbank geen zekerheid bieden dat de benodigde reductie ook daadwerkelijk zal worden bereikt. Wim Meulenkamp (VVD) vroeg dan ook hoe de minister met deze wet de handhavers buiten het erf van de boer ging houden. Sandra Beckerman (SP) stelde dat zolang er nog zelfs geen zicht is op zo een maatregelenpakket, het voor haar onmogelijk was om blind in te stemmen met de wet.

Geen legalisatie

Het andere punt waar Kamerleden over struikelden is dat minister Wiersma met deze wetsaanpassing PAS-melders het zicht op legalisatie ontneemt. Een verschuiving van verantwoordelijkheden, noemde Eline Vedder (CDA) het. „Waar het Rijk eerst de plicht had om te legaliseren, lijkt het nu alsof de PAS-melder zelf een oplossing moet vinden." Zij citeerde uit de toelichting van het wetsvoorstel: „Niet voor alle gemelde PAS-projecten zal de maatwerkaanpak leiden tot een door hen gewenste oplossing." Dat lijkt erop, stelde ze, dat het Rijk zich nu al voorbereidt op het niet nakomen van de belofte om de fouten die het Rijk zelf gemaakt heeft, op te lossen.

Annemarie Podt (D66) rekende even voor. „De minister heeft 90 miljoen voor deze aanpak gereserveerd. Per PAS-melder is dat 35.000 euro, waarvan de uitvoeringskosten van de provincie en het salaris van de zaakwaarnemer nog niet eens zijn afgetrokken. Dat is niet veel voor een bedrijf dat moet extensiveren of investeren." Moeten de PAS-melders nu zelf opdraaien voor de kosten, vroeg zij. „Dat is niet alleen oneerlijk, maar ook problematisch. Want vanwege de onzekere situatie kunnen zij moeilijk geld lenen."

Laura Bromet (GroenLinks/PvdA) vond de minister op dit punt echter wel realistisch. „Het is goed dat ze inziet dat niet alle PAS-melders gelegaliseerd kunnen worden."

Het debat liep flink uit. Voorzitter Tom van der Lee telde meer dan 100 interrupties, en er waren enkeleflinke aanvaringen. Minister Wiersma kwam daardoor niet toe aan de beantwoording van de vele vragen die haar gesteld waren. Zij zal dit doen op woensdag 10 september.