Kleine melkveehouderijen verdwijnen in rap tempo

Volgens de landbouwtelling van 2025 telt Nederland nog 13.448 melkveebedrijven, tegen 15.271 bedrijven in 2021. Tegelijkertijd bleef het totale aantal melkkoeien nagenoeg gelijk: in 2021 waren dat circa 1,57 miljoen dieren, in 2025 1,53 miljoen. Daardoor komt het gemiddelde aantal melkkoeien per bedrijf uit op 114 stuks, tegen 103 in 2021.

Het aantal melkveebedrijven met tot 50 koeien daalde met bijna een kwart van 2.574 (2021) naar 1.952 (2025). Dat is 622 bedrijven minder (zie onderstaande grafiek). Het aantal bedrijven met 50–100 koeien nam af van 6.338 naar 4.861: Dat zijn 1.477 minder bedrijven, eveneens bijna een kwart. Samen betekent dit dat 2.099 bedrijven met 100 koeien of minder zijn gestopt de afgelopen vier jaar.

Wat de omvang van de bedrijven betreft, maken melkveehouderijen met 50 tot 100 koeien deel uit van de grootste groep. Dit jaar vallen 4.861 bedrijven in deze categorie, op de voet gevolgd door bedrijven met een omvang van 100 tot 175 koeien (4.699).

Bedrijven met meer dan 250 koeien groeien

Kleine en middelgrote bedrijven (≤100 koeien) vormden in 2021 nog 58,4 procent van alle melkveebedrijven (8.912 van 15.271). In 2025 is dat aandeel gedaald naar 50,7 procent (6.813 van 13.448). Met andere woorden: het zwaartepunt verschuift verder naar de klassen boven 100 koeien.

Maar ook hier vindt krimp plaats. In 2021 had nog ruim 89 procent van de melkveebedrijven minder dan 175 koeien; in 2025 is dat gedaald naar 85,6 procent. Het aantal bedrijven met meer dan 250 melkkoeien nam juist toe van ongeveer 540 bedrijven in 2021 naar ruim 700 in 2025.

Bovendien steeg het aantal melkveebedrijven met meer dan 1.000 koeien van 6 in 2021 naar 7 in 2025. Deze bedrijven houden samen 9.544 dieren, gemiddeld 1.363 per bedrijf, zo valt uit de cijfers op te maken.

Regionale verschillen

De grootste concentraties melkveebedrijven bevinden zich nog altijd in Friesland, Gelderland en Overijssel. Overijssel telt met ruim 2.431 bedrijven de meeste melkveehouders, gevolgd door Gelderland en Friesland. Samen bevatten deze drie provincies ruim de helft van alle melkveebedrijven en worden daar ook ongeveer 50 procent van alle koeien in Nederland gehouden.

In absolute aantallen daalde het aantal bedrijven in alle provincies, maar in Friesland en Overijssel bleef het aantal melkkoeien nagenoeg stabiel. Dat wijst erop dat de schaalvergroting daar sterker doorzet dan in andere provincies.

In Flevoland zijn de bedrijven gemiddeld het grootst, met ruim 167 koeien per bedrijf. In Utrecht zijn de bedrijven juist het kleinst, met gemiddeld bijna 91 koeien per bedrijf.

Beweiding neemt af

De beweiding van melkvee neemt verder af naarmate bedrijven groter worden. Uit de landbouwtelling van 2025 blijkt dat op de grootste bedrijven (meer dan 500 koeien) slechts ongeveer een derde van de melkkoeien weidt, tegenover ruim 91 procent op de kleinste bedrijven (minder dan 50 koeien). Gemiddeld wordt dus nog ongeveer 70 procent van het melkvee minimaal één dag per jaar beweid.

Daarmee lijkt de schaalvergroting niet alleen het aantal kleine bedrijven te verminderen, maar ook het traditionele beeld van koeien in de wei langzaam te veranderen.