Lbv-regelingen drukken mestproductie stevig, maar fosfaatplafond blijft buiten bereik

De beëindigingsregelingen Lbv en Lbv-plus drukken merkbaar de nationale mestproductie: als alle deelnemende veehouders daadwerkelijk stoppen, verdwijnen volgens de nieuwste berekeningen 10,7 miljoen kilo fosfaat en 29,4 miljoen kilo stikstof uit de nationale balans. Dat kan worden opgemaakt uit de nieuwste kwartaalrapportage van het CBS. Ondanks die forse reductie blijft vooral het fosfaatplafond nog buiten bereik.

Volgens de prognose van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) ligt de fosfaatproductie van de veestapel 4,1 procent boven het nationale plafond van 135 miljoen kilo. Voor stikstof blijft de excretie naar verwachting 2,7 procent onder het toegestane niveau van 433,7 miljoen kilo. Deze inschattingen zijn nog onzeker, omdat het CBS deels werkt met voorlopige cijfers over de veestapel, ruwvoer en krachtvoer.

Lees verder onder de grafieken

Momentopname van de verwachte fosfaatexcretie van de Nederlandse veestapel over 2025 (in miljoen kg). 1) Het sectoraal plafond voor de pluimveehouderij heeft alleen betrekking op de mestproductie van die diersoorten waarop het stelsel van pluimveerechten van toepassing is, te weten kippen en kalkoenen. 2) Voor ‘overig’ is in de Msw geen sectoraal plafond vermeld. Het hier vermelde plafond is afgeleid van het nationale plafond en de plafonds voor melkvee, varkens en pluimvee
	Fosfaatplafond	1e kw. 2025	2e kw. 2025	3e kw.
	2025			2025
Nationaal	135	142,7	140,6	141,6
Melkvee	71,8	73,6	73,8	74,6
Varkens	27,8	32,3	30,2	30,3
Pluimvee 1)	20,3	20,7	20,4	20
Overig 2)	15,1	16,1	16,1	16,7

Momentopname van de verwachte stikstofexcretie van de Nederlandse veestapel over 2025 (in miljoen kg). 1) Het sectoraal plafond voor de pluimveehouderij heeft alleen betrekking op de mestproductie van die diersoorten waarop het stelsel van pluimveerechten van toepassing is, te weten kippen en kalkoenen. 2) Voor ‘overig’ is in de Msw geen sectoraal plafond vermeld. Het hier vermelde plafond is afgeleid van het nationale plafond en de plafonds voor melkvee, varkens en pluimvee
	Stikstofplafond	1e kw. 2025	2e kw. 2025	3e kw.
	2025			2025
Nationaal	440	433,7	428,1	433,7
Melkvee	267,8	252,8	252,8	257,3
Varkens	70,3	80,1	75,1	75,2
Pluimvee 1)	48,4	48,5	48,1	47,1
Overig 2)	53,5	52,4	52,1	54,2

Lbv en Lbv-plus

De impact van de beëindigingsregelingen Lbv en Lbv-plus begint ondertussen steeds zichtbaarder te worden. Eind oktober stonden 1.039 verleningsbeschikkingen geregistreerd. Op basis van de op 29 oktober 2025 bij RVO geregistreerde verleningsbeschikkingen gaat het om 2.276.240 fosfaatrechten, 1.288.646 varkensrechten, 5.957.257 pluimveerechten en 89.373 vleeskalveren.

Van de betrokken veehouders heeft 98 procent inmiddels een modelovereenkomst ondertekend en een voorschot ontvangen. Wanneer alle bedrijven daadwerkelijk stoppen, levert dat op termijn een daling van 10,7 miljoen kilo fosfaat en 29,4 miljoen kilo stikstof op.

Het ministerie acht dit volledige scenario echter niet realistisch en rekent daarom met een deelname van 90 procent. In dat geval resteert een resterende overschrijding van het nationale fosfaatplafond met 2,1 miljoen kilo en van het sectorplafond voor melkvee met 2,9 miljoen kilo. Voor stikstof en de overige sectorale plafonds wordt op basis van dit scenario geen overschrijding verwacht.

Lees verder onder de grafiek

Inschatting van de mestproductie op termijn (2026 / 2027) op basis van de gerealiseerde mestproductie 2024 en het potentiële effect van deelname aan Lbv en Lbv-plus bij 90% deelname (in miljoen kg). 1) Betreft de in 2024 gerealiseerde mestproductie (bron: CBS). 2) Betreft het potentiële effect op de mestproductie bij 90% deelname aan Lbv en Lbv-plus op basis van de op 29 oktober 2025 bij RVO geregistreerde verleningsbeschikkingen. 3) Er is sprake van een overschrijding van het plafond als het vermelde getal positief (+) is. Is het getal negatief (-) dan is er sprake van een onderschrijding van het plafond.
	Nationaal		Melkvee		Varkens		Pluimvee
	fosfaat	stikstof	fosfaat	stikstof	fosfaat	stikstof	fosfaat	stikstof
Productie 1)	146,7	448,9	76,7	265,2	32,3	80,1	20,7	48,5
Effect 2)	9,6	6,5	2	7	5	13,5	2,1	4,2
Inschatting	137,1	422,4	74,7	258,2	27,3	66,6	18,5	44,3
Plafond	135	440	71,8	267,8	27,8	70,3	20,3	48,4
Overschrijding 3)	2,1	-17,6	2,9	-9,6	-0,5	-3,7	-1,8	-4,1

157 gram ruw eiwit

Opvallend is dat het ruw eiwitgehalte in het melkveerantsoen dit jaar uitkomt op 157 gram per kilo droge stof. Dat ligt onder het afgesproken maximum van 160 gram. Daarmee lijkt de sector de lijn van het convenant te volgen, waarin voor 2026 een verdere daling naar 158 gram is afgesproken.

De cijfers maken duidelijk dat de deelname aan Lbv en Lbv-plus de mestproductie substantieel drukt, maar de reductie is voor fosfaat nog onvoldoende om de gestelde plafonds volledig te halen. Voor stikstof lijkt de combinatie van voermaatregelen en bedrijfsbeëindiging wel voldoende ruimte te bieden.

Tekst: Stefan Buning

Geboren en getogen op een melkveebedrijf in de Achterhoek. Sinds 1998 werkzaam als redacteur bij Agrio. Als chef Melkvee is hij samen met zijn team verantwoordelijk voor het kritisch volgen van alles wat er in en om de melkveehouderij in Nederland gebeurt.

Beeld: Ruth van Schriek