Brabantse coalitie valt over deadline voor stalaanpassingen

In het debat, dat na drie termijnen en meerdere schorsingen werd afgesloten met de stemming over liefst 20 moties, was ’s morgens begonnen met een uiteenzetting van standpunten over de aanpak van de stikstofproblematiek door de twaalf partijen in Provinciale Staten. Gedeputeerde Rik Grashoff (GroenLinks) erkende dat het provinciale beleid meer in de pas loopt met het landelijk beleid, en meent dat de provincie „met dit pakket sneller, beter en structureler resultaat kan boeken”.

Getrouwd?

De positie van het CDA - binnen of buiten de coalitie – werd door zowel oppositie als coalitiepartijen aangekaart. Ze drongen bij Ankie de Hoon – fractieleider van het CDA - aan om kleur te bekennen. De Hoon werd daarbij stevig belaagd door met name de oppositionele SP en PVV. Tijdens haar inbreng in tweede termijn, verdrongen zich zes collega-statenleden voor de interpellatiemicrofoon. Ze wilden van haar weten of het CDA het beleid van GS kan ondersteunen. Politieke vragen ging ze uit de weg. "Wij zijn hier bezig met de aanpak van een stikstofprobleem", zei ze nuchter.
Enige hilariteit was er na de vraag van Arend Meijer (D66) aan De Hoon: „Zijn we eigenlijk nog getrouwd?” Ze reageerde door te stellen dat ze wel samen verantwoordelijk waren voor de ‘baby’, ofwel het provinciaal stikstofbeleid. Dat zou later toch anders uitpakken.

Niet blij

De Hoon liet wel duidelijk merken niet blij te zijn met de opmerkingen van gedeputeerde Christophe van der Maat (VVD). „Het voelt niet goed, zoals we nu praten over de problemen.” Van der Maat had gesteld dat boeren op 1 april al een vergunning moeten aanvragen voor een milieuvriendelijke stal in plaats van 1 januari 2021, wanneer niet met het voorliggende pakket wordt ingestemd. „We voelen ons in de hoek gezet. Dat voelt niet goed.” Tijdens een tweede schorsing paste de CDA-fractie haar moties aan om deze vervolgens opnieuw in te dienen. Twee van de drie aangepaste versies konden de goedkeuring van gedeputeerde Grashoff wegdragen. Hij wilde meegaan met het CDA-voorstel om de Brabantse Aanpak Stikstof flexibel te houden en in te spelen op landelijk beleid. Ook zei Grashoff tegemoet te willen komen aan de CDA-motie om strostallen uit te sluiten bij verplichte stalaanpassingen. Een derde toezegging gaf de gedeputeerde op het voorstel om in het eerste kwartaal van 2020 eerst met de boeren te gaan praten, maar het opschorten van de deadline van 1 januari 2021 verwierp hij. Het CDA wilde af van de deadline en een realistische deadline afspreken in gesprekken die komend voorjaar met de boeren zouden plaatsvinden.

Dit zou later op de avond- bij de stemming over de moties - de reden zijn van het breken met de coalitie door het CDA. Kort daarvoor had het CDA niet ingestemd met een motie van de vier andere coalitiepartijen VVD, D66, PvdA en GroenLinks, waardoor deze werd verworpen. Door het vertrek van het CDA hebben deze vier partijen nog maar 23 van de 55 statenzetels. Opmerkelijk was overigens dat tijdens het debat het Tweede Kamerlid Madeleine van Toorenburg aanwezig was. Ze schoof tijdens de schorsingen ook aan bij het overleg van de CDA-fractie.

Stikstofbank

VVD-woordvoerder Wilma Dirken bepleitte de komst van een stikstofbank. Bedrijven – in de meeste gevallen veehouderijen - die stikstof inleveren kunnen hun rechten inbrengen in een stikstofbank. Volgens Dirken moeten die worden ingezet voor werkgelegenheid. Dirken: „Dat geldt voor iedereen die banen schept.” Voor de VVD zijn er geen taboes, reageerde ze op een vraag. Ook als het MKB maatregelen moet nemen, die impopulair zijn. „We moeten Brabant aan de gang houden", stelde Dirken. De VVD-woordvoerder had ook gevraagd of het instrument van kavelruil rond Natura 2000-gebieden zou worden ingezet. Dat werd bevestigd door gedeputeerde Grashoff.
Hermen Vreugdenhil (CU-SGP) kwam met cijfermatige voorbeelden dat de industrie ook een substantiële bijdrage levert aan de stikstofdepositie in natuurgebieden, maar dat „de rekening bij de boer wordt neergelegd”. Volgens het statenlid is de balans zoek. „Er is onzekerheid over de stalaanpassingen, terwijl de gebiedsgerichte aanpak nog niet klaar is.” Grashoff liet weten dat hij voor de innovatieve stalsystemen in overleg treedt met onder meer ZLTO, BAJK en POV.
Wil van Pinxteren (Lokaal Brabant) zei in zijn inleiding dat er in Brabant al twee uitstelmomenten waren geweest en voorspelde dat er met dit pakket nog meer van die momenten zullen komen. „De provincie is niet klaar, de regelgeving is niet klaar, de innovaties zijn niet klaar.”

Boerenacties

Het debat in het provinciehuis werd binnen en buiten bijgewoond door zo’n 600 boeren, waarvan er 400 met de trekker in colonnes uit alle provinciale windstreken naar Den Bosch waren gekomen. Luid toeterend lieten zij zich horen tijdens het debat in de Statenzaal.
Als voorschot op het debat kregen de Statenleden de standpunten van liefst zestien insprekers te horen, zowel boeren en vertegenwoordigers van boeren als sprekers van milieu- en natuurorganisaties. In uiterst felle bewoordingen hekelde Mark van den Oever van de Farmers Defence Force (FDF) het Brabantse beleid en in zijn betoog kondigde hij aan dat tijdens het debat een actie zou plaatsvinden. Hij noemde het „nog maar een voorproefje” op landelijke acties die FDF komende woensdag (18 december) wil houden. De actie van de militante boerengroep bestond uit het blokkeren van autosnelweg A2 om vervolgens op te trekken naar Eindhoven Airport, waar onder politiebegeleiding een rondje over de parkeerplaats werd gemaakt. Het gevolg van de acties was wel enorme avondspits rond Eindhoven en passagiers die last hadden om hun vliegtuig te halen.

Dit artikel is geüpdatet op 14 december.