Overheid moet vraag naar vlas en hennep stimuleren en maatschappelijke meerwaarde belonen

Vlas en hennep worden al eeuwenlang geteeld. Vlas voor de productie van linnen en hennep kan allerhande toepassing in tal van materialen. Maar de nieuwe doelstellingen van het landbouwbeleid, bijvoorbeeld op het gebied van gezonde bodem, klimaat en gewasbescherming, bieden volgens het CLM zeker kansen voor vlas en hennep. Daarbij gaat het om hun diepe beworteling met een specifieke bijdrage aan een gezonde bodembiologie, het vastleggen van CO2 zowel in de teeltcyclus maar vooral in de vorm van duurzame eindproducten (kleding, isolatie- en bouwmaterialen) en de inzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen. Die is bij vlas beperkt en bij hennep geheel afwezig.

Onderzoek

Hoe kunnen hennep en vlas een rol spelen in het toekomstig landbouwbeleid? Om een antwoord op die vraag te krijgen voerde het CLM een gericht onderzoek uit, in opdracht van de branchevereniging Vlas en Hennep.NL en in samenwerking met de provincies Zeeland en Groningen. Volgens de onderzoekers scoren beide gewassen uitstekend als het gaat om klimaat en milieu. CLM vindt daarom dat voor deze gewassen een plek moet worden ingeruimd in het Nationaal Strategisch Plan (NSP). Het NSP geeft invulling aan het nieuwe Europees landbouwbeleid, dat vanaf 2023 zal gelden. In het NSP kan de overheid maatregelen opnemen die de teelt van vlas en hennep ondersteunen, bijvoorbeeld een toeslag aan de teler. Op die manier kunnen vlas en hennep (meer dan nu het geval is) onderdeel gaan uitmaken van een gezond bouwplan op akkerbouwbedrijven in héél Nederland. Momenteel wordt in Nederland circa 2.400 ha vlas en 1.900 ha hennep geteeld.

Ook op punten zoals bemesting en waterverbruik scoren vlas en hennep beter dan bijvoorbeeld aardappelen en tarwe, stellen de onderzoekers vast. Ook de biodiversiteit, een ander belangrijk thema in het nieuwe landbouwbeleid, is gediend bij de teelt van vlas en hennep. Deze gewassen bieden immers een goede leefomgeving voor insecten, vogels en kleine zoogdieren.

Waarde

Probleem is dat hennep- en vlastelers deze voordelen nog onvoldoende tot waarde kunnen brengen, terwijl dat maatschappelijk wel gewenst is. Om dit om te buigen is het nodig om enerzijds de vraag naar vlas en hennep te stimuleren en anderzijds zal de overheid de maatschappelijke meerwaarde moeten belonen. Als een voorbeeld om de vraag te stimuleren wijzen de CLM-onderzoekers naar de de bouwsector. Die zou traditionele, minder duurzame materialen zoals bijvoorbeeld glas- en steenwol, beton kunnen vervangen door biobased materialen op basis van vlas of hennep. De overheid zou dit kunnen stimuleren door aan bouwmaterialen de eis te stellen dat deze recyclebaar moeten zijn.

Bij de presentatie zegde Jo-Annes de Bat, landbouwgedeputeerde van Zeeland, toe om de resultaten van dit onderzoek in Den Haag en Brussel te zullen presenteren. „Wij moeten als overheden gezamenlijk de teelt van vlas en hennep stimuleren,” aldus De Bat. De voorzitter van Vlas en Hennep.NL, Watze van der Zee: „Vlas en hennep verdienen een stimulans vanuit het nieuwe landbouwbeleid, aan ons de opgave om die boodschap in de komende tijd uit te dragen bij beleidsmakers en politici.”