Namenlijst of niet, het wordt volgend jaar echt spannend voor PAS-melders

Hoe zit het ook alweer?

De PAS-melders zijn ruim 3.300 bedrijven die ten tijde van het Programma Aanpak Stikstof (PAS) een melding hebben gedaan bij de overheid van bijvoorbeeld een uitbreiding. De boeren hoefden geen vergunning aan te vragen, een melding volstond. Dat kon vanaf 2015. In 2019 haalde de Raad van State na een procedure van onder meer MOB de PAS onderuit. Daardoor zitten bedrijven die al flink hebben geïnvesteerd nu in de problemen, want het ministerie van landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit moet de PAS-meldingen eerst legaliseren voordat zij verder kunnen.

Ook zijn er bedrijven waarbij de uitbreiding al is afgerond. Officieel is dat illegaal, maar de provincies en de overheid handhaven niet actief, omdat de boeren voor de uitspraak van de Raad van State legaal hebben gehandeld. „Daarom heeft het gros van de PAS-melders er nu geen last van”, zegt Annewies de Haan, die als adviseur ruimtelijke ordening en milieu bij agrarisch dienstverlener Countus PAS-melders adviseert. „Zij weten dat ze vergund worden, de vraag is alleen wanneer.”

Hoezo duurt het zolang voordat PAS-melders een vergunning krijgen?

Er moet stikstofruimte worden gevonden en die ruimte is schaars. Er is woningnood, industrieën staan ook niet stil en ondertussen moeten vanwege de uitspraak bij de Raad van State Natura 2000-gebieden beter worden beschermd. Het Rijk en de provincies werken samen aan een oplossing voor PAS-melders. De verwachting is dat PAS-melders in de loop volgend jaar (2021) worden gelegaliseerd. PAS-melders zijn vrij om een vergunningsaanvraag te doen, maar kunnen stikstofrechten niet verkopen of verleasen.

PAS-melders hebben een mail gekregen van het ministerie van LNV met de vraag of de melding nog vergund moet worden. Die inventarisatie loopt tot vandaag (1 oktober). De Haan: „Bedrijven die nu een milieuvergunning willen aanvragen, mogen geen enkele uitstoot hebben op Natura 2000-gebieden. Het uitgangspunt daarbij is meestal de uitstoot op 10 juni 1994, toen de laatste Natura 2000-gebieden zijn aangewezen. Vaak zijn bedrijven in de tussentijd verder gegroeid, dus die zitten nu klem.”

Dan de zitting van vrijdag. Over de namenlijst. Hoe zit dat precies?

Milieuclub MOB vroeg begin 2019 door middel van een WOB-verzoek om specifieke gegevens van PAS-melders. Landbouwminister Carola Schouten wil daar niet aan. MOB heeft documenten ontvangen, maar daarin zijn privégegevens weggelakt. De rechtbank Noord-Nederland beoordeelde dat de overheid onterecht de namen heeft ‘weggelakt’, waarop hoger beroep volgde bij de Raad van State. Tijdens de rechtszaak vond de rechter van de Raad van State dat de namen niet openbaar mogen worden gemaakt, zolang er geen uitspraak is in het hoger beroep. Die uitspraak volgt over zes weken.

Een advocaat van LTO staat enkele boeren bij in de zaak. „Het openbaar maken van de namen tast de persoonlijke levenssfeer flink aan”, zegt LTO-woordvoerder Wytse Sonnema. „Vaak wonen de PAS-melders bij het bedrijf. Ook zij hebben recht op privacy. Niemand wil met zijn naam op een lijstje met een bepaalde stempel erop belanden.”

De grote vrees bij PAS-melders is dat als de vergunning wordt afgegeven, er alsnog procedures volgen van bijvoorbeeld MOB. Dat zal makkelijker gaan met een openbare adressenlijst. De Haan: „Daarom is het spannend wat er volgend jaar gaat gebeuren, als de PAS-melders worden gelegaliseerd. Volgen er dan procedures en wat vindt de Raad van State daar dan van?”