‘Boeren laten profiteren van groeiende markt voor plantaardige eiwitten’

Het consortium wil de teelt van plantaardige eiwitten in ons land een boost geven. Dit kan onder meer duurzaamheidswinst opleveren: nu komen grondstoffen voor vlees- en zuivelvervangers nog vaak uit het buitenland. „Dat accepteert de maatschappij steeds minder”, zegt Jonica de Bruijn, projectleider vanuit ZLTO. „Daarom, en omdat zij sterk inzetten op duurzaamheid, klopte VION-dochteronderneming ME-AT vorig jaar bij ons aan met de vraag of we samen aan de slag konden gaan met de teelt van plantaardige eiwitten. Zij zochten vooral een alternatief voor de soja uit het buitenland, die nu een belangrijke grondstof vormt voor de vleesvervangers die ME-AT produceert. Een verkennend onderzoek wees al snel uit dat de veldboon het eiwitgewas met de meeste potentie was.”

Landelijke aanpak

Hoewel afgelopen jaar al diverse proeven werden uitgevoerd, krijgt het ketenproject dit jaar concreet vorm. In totaal wordt dertig hectare veldbonen ingezaaid bij boeren door het hele land. „Hoewel de aftrap plaatsvond op het bedrijf van Ad Raaijmakers in Best, kiezen we bewust voor een landelijke aanpak. De teeltstrategie en de opbrengsten van de veldbonen verschillen namelijk ook per regio; dit hangt onder meer af van de grondsoort en het klimaat. En het telen van veldbonen is niet eenvoudig, hier liggen nog veel uitdagingen. Zo is het bijvoorbeeld niet makkelijk om de beoogde opbrengst van zes ton veldbonen per hectare te halen. De deelnemers worden op dit vlak ondersteund door Agrifirm, dat ook aanhaakte bij het project. Daarbij zoeken we samen naar de meest ideale rassen.”

De geoogste veldbonen gaan eerst naar de andere ketenpartner, Herba Ingredients, dat de eiwitten uit de veldbonen concentreert en deze bewerkt. „Op die manier verminderen we bijvoorbeeld de bittere smaak van de veldboon. Daarnaast is de kunst om de eiwitten zo efficiënt mogelijk uit de veldbonen te halen en te kijken naar vierkantsverwaarding voor de vezels en het zetmeel uit de veldbonen. Op die manier zijn de opbrengst en de winst optimaal, voor de boer en de ketenpartners. Vanuit Herba Ingredients gaan de bewerkte eiwitten naar ME-AT, die ze verwerkt in haar vleesvervangers.”

Kansen voor boeren

Het consortium legt de lat hoog: binnen vijf jaar moet er duizend hectare veldbonen staan, die worden afgezet binnen de geschetste keten. „We hebben er alle vertrouwen in dat dit gaat lukken. Vooral vanwege de ketenaanpak, die uniek is op het gebied van eiwittransitie. We kunnen hierdoor kennis, technologieën en inzichten delen en ervoor zorgen dat de marges voor alle betrokkenen optimaal zijn. En dat terwijl we tegelijkertijd Hollandse vleesvervangers met een goede prijs-kwaliteitverhouding in de schappen weten te leggen. Het doel is dat de eerste producten in 2022 in de winkel liggen.”

Ook voor de deelnemende akkerbouwers biedt het project volgens De Bruijn veel kansen. Enerzijds omdat de veldboon een goed rotatiegewas is en een positief effect heeft op de bodemkwaliteit en de biodiversiteit, maar ook omdat op termijn een nieuwe, rendabele teelt kan ontstaan. „Nu worden veldbonen in ons land nog vooral geteeld voor veevoer. Productie voor humane consumptie levert een hogere prijs op en is daardoor ook interessanter voor de boer. De deelnemers aan dit project ontvangen nu al een plus voor de veldbonen die ze oogsten. Daarbij is de markt voor plantaardige eiwitten groeiende; daar willen we ook de Nederlandse boer van laten profiteren.”