Boerenweercolumn: Kan het nog extremer dan het zondvloedjaar 1998?

Op langere termijn zit er wel een duidelijke weersverbetering aan te komen, maar dat was de afgelopen week ook het geval en het is er tot nu toe niet van gekomen. Eerst zien en dan geloven dus, die lange termijn van de weersverwachting.

Laatste snee gras

Als er volgende week al kan worden gerooid, dan is het maar de vraag in hoeverre de kwaliteit van de aardappelen nog voldoende is, of blijft in de bewaring. Ook daarover maken veel telers zich grote zorgen. Voor de melkveehouderij betekent de overvloedige regen, die veel weg heeft van de tropische moesson, dat de laatste snee gras van het jaar in veel gevallen problemen geeft of zal geven. Oogsten betekent structuurschade, het gras lang de winter in laten gaan is ook niet gewenst. Maar dat laatste zal op veel plaatsen wel het resultaat zijn. Tenzij je de bodemverdichting, onderschat het schadelijke effect ervan niet, voor lief neemt.

Wat doen de waterstanden?

Oktober is niet alleen de natste oktobermaand ooit gemeten maar blijkt ook sowieso (op een haar na) de allernatste maand ooit gemeten, welke van de 12 dan ook, te zijn geweest. In augustus 1912 werd in de Bilt 220,5 millimeter geregistreerd, en gisteravond bleef de teller in de Bilt op 219,8 steken. Al moet dit cijfer nog worden bevestigd. Het geeft aan hoe extreem de regenhoeveelheden beginnen te worden. Op veel plaatsen tot nu toe is meer dan 1000 mm regen gevallen tot nu toe dit jaar, terwijl de laatste twee maanden van het jaar nog moeten komen. Ver boven het normale jaargemiddelde. Je vraagt je af hoe dat de komende weken met de waterstanden in de grote rivieren gaat. Rijkswaterstaat verwacht zeker verhoogde waterstanden en vollopende uiterwaarden maar (nog) geen grote problemen.

IJsvloer? Dan zakt het water heel snel

In de herinnering van veel boeren was het 25 jaar geleden, in 1998, nog extremer. Toen werd eind oktober in Noord-Nederland een dijk doorgestoken, om het watersysteem te ontlasten en erger te voorkomen. Er zou in een paar maanden tijd in Drenthe meer dan 1000 mm regen gevallen zijn. Eerder dat jaar, in september, was een polder op de Zuid-Hollandse eilanden door zware stortbuien blank komen te staan met een halve meter water. Toen was het ook extreem nat in heel Nederland, net als nu. Uiteindelijk kwam de jaarteller dat jaar op 1239,6 mm regen te staan in de Bilt.

Redeneer je volgens principes uit de statistiek, dan komt er vanzelf een droge periode, na zoveel nattigheid. En zegt het spreekwoord niet: na regen komt zonneschijn? Als de wind dan de noordoosthoek opzoekt, veranderen de watervlaktes in ijsvloeren en zakt het waterpeil peilsnel. Dat is niet extreem, sterker nog, dat was in de strenge winters van de jaren tachtig in de vorige eeuw heel gebruikelijk.