Column: Overheid kan tempo boeren niet meer bijhouden

Ik heb ook nooit beroepspoliticus willen worden, dus practice what you preach! Voor mij was het dan ook tijd om na elf jaar provinciale politiek weer een aantal jaar de praktijk in te duiken. En wat is er mooier dan een nieuwe job waarin je passie voor boer en natuur samenkomen? Werken voor de coöperatie van boeren die met Agrarisch natuur- en landschapsbeheer: het mooie landschap in het Rivierenland onderhouden en bewaren, en hun bedrijf klaarstomen voor de toekomst. Agrarisch natuurbeheer verbindt boer en natuur op een heel mooie en natuurlijke manier en daar geniet ik elke dag van.

Je voelt de wanhoop

Ik houd van uitdagingen en die waren er genoeg in de afgelopen twee jaar. Als je elke dag langs de omgekeerde vlaggen rijdt, dan voel je de wanhoop. Je ziet de knagende onzekerheid, maar je weet ook dat achter elke vlag een verhaal zit. Achter elke vlag zit een bedrijf. Gezinnen die zoeken hoe ze boer kunnen zijn op een manier die past bij wat de samenleving vraagt, maar die ook een eerlijk inkomen oplevert. Ik stap daar graag op af om aan de keukentafel oplossingen te zoeken.

Twee jaar frustratie

Het waren ook twee jaar van frustratie. De beruchte vrijdagmiddag-brief vanuit het ministerie die zonder enig inlevingsgevoel een bufferstrook verplicht stelt bij deelnemers die hier al zes jaar beheer op hebben. Regels die maandelijks veranderen waardoor mijn medewerkers al hun werk weer opnieuw konden doen. 10 procent groenblauwe dooradering wordt geëist zonder dat er budget bij geleverd wordt. In de politiek noemden we dat ‘gratis bier beloven’, maar in het landbouwbeleid heet dat dan ‘middelsturing’. De onzekerheid, frustratie en moedeloosheid die dat teweegbrengt maak je van dichtbij mee.

Agrarisch natuurbeheer

Vanmorgen kwam ik op kantoor en stond er een doos voor de deur. Vers van de drukker lag daar het jaarbericht 2023 van Collectief Rivierenland. Een terugblik op een bewogen jaar. Een jaar waarin, ondanks de onzekerheid, ruim 130 nieuwe deelnemers met agrarisch natuurbeheer zijn gestart in het Rivierenland. Dat is 1500 ha extra agrarisch natuur- en landschapsbeheer. Kilometers aan heggen, duurzaam slootbeheer en struweelhagen waar nieuw beheer op afgesloten is. Driehonderd vrijwilligers trekken samen met onze boeren op om nesten te beschermen, patrijzen te tellen of het ecologisch slootbeheer te monitoren. Met ruim negentig boeren op de wachtlijst is de ambitie nog veel groter, maar het geld is op. Ik moet nu ‘nee’ verkopen.

Boeren willen echt wel

Mijn belangrijkste les van de afgelopen twee jaar met de voeten in de klei is dat boeren echt wel willen, maar dat de overheid het zelf niet meer bij kan benen. Onwerkbare regels en achterhaalde begrotingen zetten een rem op de groei van het agrarisch natuurbeheer. Waar de overheid nog denkt in meer en meer regels zitten wij dagelijks aan de keukentafel vooral te praten over hoe we het vooral gaan dóen, en dat het liefst morgen al! Boeren verenigd in coöperaties die het agrarisch natuurbeheer uitvoeren hebben laten zien dat ze het vertrouwen waard zijn. Dat ze ondanks alle tegenwind hart hebben voor natuur en landschap en dit waar mogelijk inpassen in hun bedrijf. Dan moet je die kans toch met beide handen aangrijpen?

En dan vraag ik echt niet veel van de overheid: vertrouwen, flexibiliteit en voldoende budget zodat iedereen die wil mee kan doen met het agrarisch natuur- en landschapsbeheer. Moet je dan eens kijken wat je daar voor terugkrijgt!