Zienswijze LTO: 50.000 hectare buitendijks landbouwareaal in gevaar

Integraal Riviermanagement (IRM) presenteerde in december 2023 haar Ontwerp Programma. Binnen IRM werken het Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten de komende decennia aan een toekomstbestendig rivierengebied. De focus ligt op een veilig, bevaarbaar, watersysteem met voldoende natuur, een goede waterkwaliteit en ruimtelijke ontwikkeling. Echter, volgens de boerenorganisaties LTO Noord, LLTB en ZLTO wordt er in het Ontwerp Programma op verscheidene punten onvoldoende rekening wordt gehouden met de landbouw in het rivierengebied. Dat is ook de strekking van de zienswijze die zij hebben ingediend.

Onvoldoende oog voor landbouw

‘Het huidige Ontwerp Programma IRM houdt onvoldoende rekening met de belangen van de landbouw. Als een belangrijke grondgebruiker, speelt de grondgebonden landbouw een cruciale rol, zowel buitendijks als binnendijks. Onze boeren die buitendijks werken, beheren zelfstandig ons waardevolle cultuurlandschap. Dat maakt deel uit van ons Nederlands cultureel erfgoed’, aldus LTO. De boeren leveren volgens haar een belangrijke ‘blauwgroene maatschappelijke dienst’ met betrekking tot waterveiligheid en wateropslag. Deze rol wordt niet expliciet in het ontwerp erkend. Als voorbeeld noemt LTO het Maasheggenlandschap in Noordoost-Brabant dat door UNESCO als Men & Biosphere gebied is aangemerkt.

Grootschalige herinrichting

LTO maakt zich grote zorgen over de potentiële gevolgen van de voorgestelde maatregelen voor de landbouwsector, zoals de grootschalige herinrichting van het rivierengebied. ‘Dit zou onvermijdelijk ten koste gaan van landbouwgronden, terwijl landbouwkundig gebruik en waterafvoer heel goed samen kunnen gaan. Bovendien worden voedselproductie en -zekerheid niet meegenomen in de besluitvorming. Het is cruciaal dat dit wel gebeurt.’

Afhankelijk van uiterwaarden

Veel boeren zijn afhankelijk van de gronden in de uiterwaarden, benadrukt LTO. ‘Als er veel gronden worden onttrokken aan de landbouw, betekent dit een ernstige bedreiging voor hun toekomst. Het buitendijkse landbouwareaal (ongeveer 50.000 hectare) moet zoveel mogelijk behouden blijven om zowel de economische als de maatschappelijke doelen van de landbouw te kunnen realiseren.’

Nauwelijks betrokken

De planning van de verschillende onderzoeken die nog uitgevoerd moeten worden is momenteel onduidelijk. ‘Het lijkt erop dat bijna alleen overheidsinstanties betrokken zijn, terwijl maatschappelijke organisaties, waaronder de landbouwsector, op een aanzienlijke afstand worden gehouden’, aldus de klacht van LTO.